Główne problemy brd: Dzieci w ruchu drogowym

Wypadki drogowe z udziałem dzieci są bardzo istotnym problemem społecznym od lat dostrzeganym w wielu krajach. W celu rozpoznania ich przyczyn i okoliczności podjęto wiele prac badawczych. Analiza wypadków z udziałem dzieci jako pieszych uczestników ruchu wykazała, że chłopcy częściej ulegają wypadkom niż dziewczynki. Wśród chłopców najwięcej wypadków przypada na wiek 4-9 lat, a wśród dziewczynek na wiek 12 lat. Przyczyny dużej wypadkowości chłopców w tym wieku:

1. Duża tendencja wśród chłopców w wieku 4-9 lat do wyboru drogi lub jezdni jako miejsca do zabawy;
2. Mniejsza możliwość identyfikacji bezpośredniego zagrożenia;
3. Zaznacza się duża chęć podejmowania ryzyka obec równieśników;

Przeprowadzone badania we Francji wykazały, że największa liczba zabitych dla grupy 0-14 lat, jako pieszych uczestników ruchu przypadała na wiek 7 lat (łącznie chłopcy i dziewczynki). Zaobserwowano także drugi, bardzo ważny szczyt wypadkowości przypadający na wiek 5 lat. Również liczba rannych w grupie 0-14 lat dla pieszych największą wartość osiągnęła dla wieku 7 lat (łącznie chłopcy i dziewczynki). Próbując odpowiedzieć na pytanie dlaczego właśnie wiek 7 lat niesie za sobą najwięcej ofiar wśród pieszych dla grupy 0-14 lat we Francji wysunięto następujące tezy:

1. wiek 7 lat jest granicą między dzieciństwem a młodością, z którą wiąże się większa samodzielność nie poparta doświadczeniem i umiejętnościami;
2. wiek 7 lat to moment, kiedy dziecko zaczyna samodzielnie podróżować np. do szkoły, a nie jest jeszcze odpowiednio przygotowane do prawidłowych i bezpiecznych reakcji na złożoność ruchu drogowego.

Pora występowania zagrożeń

Opisem powyższego problemu zajęli się inżynierowie w Wielkiej Brytanii. Wyróżnili oni najbardziej niebezpieczne szczyty występowania zagrożeń dla dzieci w ruchu drogowym: poranny 8.00 – 9.00 oraz popołudniowy 15.00 – 18.00. Bardziej niebezpiecznym okazał się szczyt popołudniowy, podczas którego ma miejsce około 50% wypadków z udziałem dzieci jako pieszych. W czasie trwania wakacji i weekendów szczyty te mają nieco inny wygląd: poranny przypada przed godziną 10.00 – liczba wypadków nie jest duża natomiast popołudniowy 16.00 – 17.00.
W okresie letnim natomiast zauważyć można bardzo wyraźną tendencję wzrostu liczby wypadków z udziałem dzieci jako pieszych w godzinach wieczornych.
Większość wyżej wymienionych szczytów, a dokładnie ich związek z ilością wypadków wiąże się przede wszystkim z godzinami największego prawdopodobieństwa przebywania dzieci poza domem. Dokładna określenie czasu, w którym ma miejsce znaczna ilość wypadków interesującej nas kategorii wymusza na inżynierach ruchu opracowywanie takich metod zapobiegawczych, które będą uwzględniały czynnik czasowy wypadku.

Lokalizacja

Na podstawie badań przeprowadzonych na terenie Wielkiej Brytanii, Niemiec i Skandynawii można stwierdzono, iż liczba ofiar wśród dzieci jako pieszych jest w pewnym stopniu uzależniona od stopnia zurbanizowania kraju i od wielkości miasta. Liczba ofiar wśród dzieci na terenach najbardziej zurbanizowanych (licząc na 10 tys. populacji) jest o ok. 50% większa niż na terenach mało zurbanizowanych. Także im większe miasto, tym większa liczba ofiar wśród dzieci w stosunku do populacji (np. w Niemczech w miastach poniżej 20 tys. mieszkańców liczba ofiar wśród dzieci pieszych jest o 40% niższa niż w miastach większych).
Znaczna część wypadków ma miejsce na drogach o charakterze lokalnym. W momencie, kiedy przyjrzymy się funkcji jaką pełni droga zauważamy, że 42% ofiar wśród dzieci jako pieszych związanych jest z drogą o charakterze arterii, a tylko 37% z drogą o funkcji lokalnej.

Na podstawie analiz można stwierdzić, że:

1. największa liczba ofiar wśród dzieci w wieku 0 – 14 lat jako pieszych związana jest z terenem zurbanizowanym, nowoczesną dzielnicą mieszkaniową i drogą klasy lokalnej lub pełniącą funkcje arterii;
2. wypadkowość wśród dzieci jako pieszych do lat 7 związana jest przede wszystkim z przebywaniem na drodze lub w jej pobliżu w dzielnicach mieszkaniowych, blisko miejsca zamieszkania;
3. wypadkowość wśród dzieci jako pieszych w wieku 10 – 14 lat związana jest z odbywaniem częstych podróży np. do szkoły, a wypadki zdarzają się wtedy na drogach wyższej kategorii w znacznej odległości od miejsca zamieszkania.

Okoliczności

W odniesieniu do całej grupy wiekowej 0 – 14 lat dowiedziono, że 21% ofiar (zabici i ranni) wśród chłopców i 11% ofiar (zabici i ranni) wśród dziewczynek związanych jest z problemem zabawy na drodze. Ponadto wykazano, że 80% dzieci, które uległy wypadkowi w momencie przekraczania jezdni biegło przez nią
Drugim niewątpliwie ważnym powodem przebywania dziecka na drodze jest podróż do szkoły. Wykazano, że w roku 1987 blisko 1/4 dzieci uległa wypadkowi jako pieszy w czasie podróży do szkoły.
Znaczna część wypadków drogowych z udziałem dziecka w wieku 0 – 14 lat jako pieszego ma miejsce w momencie, kiedy dzieckao zbliża się aby przejść przez jezdnię. W 1990 roku przeprowadzono badania na terenie miasta Leeds w Wielkiej Brytanii i wykazano, że 96.1% wypadków ma miejsce, kiedy dziecko spaceruje wzdłuż drogi lub ją przekracza w kierunku poprzecznym. Tylko 3.9% wypadków miało miejsce bezpośrednio na chodniku. Badania te wykazały również, że:

1. dzieci w momencie przekraczania jezdni nie zatrzymywały się przy krawędzi jezdni lub nie zwracały uwagę na zaparkowane pojazdy;
2. 30% dzieci nie zwracało uwagi, czy droga jest pusta – nie nadjeżdża samochód, a 19% spojrzało tylko w jednym kierunku celem upewnienia się, czy droga jest pusta.
3. 1/3 wypadków z udziałem dziecka jako pieszego na terenie zurbanizowanym związana była z problemem zaparkowanego samochodu ograniczającego widoczność.

Wykazano również, że:

1. 7% wypadków z udziałem dziecka jako pieszego uczestnika ruchu wynikało z błędu kierowcy np. wtargnięcie na zebrę w czasie trwania zielonego światła dla pieszych;
2. 93% tych wypadków wynikało z błędu dziecka i było to najczęściej niespodziewane wtargnięcie na jezdnię.

Na podstawie przeprowadzonych badań w 1987 roku pod kątem powodu przebywania dziecka na drodze i okoliczności zdarzenia sformułowano wnioski:

1. Niebezpieczeństwo wypadku z udziałem dziecka jako pieszego jest wyższe podczas podróży ze szkoły do domu niż z domu do szkoły.
2. Dwa razy więcej wypadków z udziałem dziecka jako pieszego ma miejsce w odległości do 0.5 km od szkoły niż w odległości większej niż 0.5 km od szkoły.
3. Trzy razy więcej wypadków z udziałem dziecka jako pieszego ma miejsce na drodze głównej bez udogodnień dla pieszych niż na drodze tej samej klasy z udogodnieniami dla pieszych.
4. Dziesięć razy więcej wypadków z udziałem dziecka jako pieszego zdarza się przy przekraczaniu drogi głównej niż przy przekraczaniu drogi niższej klasy.